وضعیت تولید جهانی آلومینیوم در سال 2016 چگونه بود؟
در سال 2016 تقریبا 58 میلیون تن آلومینیوم اولیه در جهان تولید شد. بیش از 54 درصد تولید آلومینیوم جهان مربوط به چین، 21 درصد متعلق به کشورهای روسیه، کانادا، هند، امارات. استرالیا و مابقی در اختیار سایر کشورهای جهان بوده است که 45 درصد از آلومینیوم تولیدی در صنایع اکستروژن، 42 درصد در صنایع FRP و 11 درصد در صنایع کابل و سیم مصرف شده است.

در حال حاضر وضعیت صنعت آلومینیوم ایران جطور ارزیابی می‌کنید؟
صنعت آلومینیوم در ایران به رغم اینکه 4 دهه از پایه‌گذاری آن می‌گذرد (اولین تولیدکننده آلومینیوم و آلومینا در خاورمیانه) همچنان به کندی مسیر توسعه را می‌پیماید این در حالیست که کشورهای منطقه با بهره‌گیری از منابع سرشار گاز، امروزه به رقیبی سرسخت در این صنعت تبدیل شده‌اند. علیرغم داشتن مزایای حداقل مساوی با کشورهای منطقه، همچون داشتن منابع سرشار گاز و دسترسی به آب‌های آزاد و مزایای بیشتر در حوزه نیروی انسانی کیفی و بازار مصرف بزرگتر، متاسفانه تاکنون نتوانسته‌ایم از این منابع استفاده مناسب کرده و نسبت به توسعه این صنعت اقدام لازم را انجام دهیم.
کشورهای عربی با سرمایه‌گذاری 42 میلیارد دلاری، موفق به ایجاد ظرفیت 5.7 میلیون تنی شمش آلومینیوم، 1.8 میلیون تن آلومینا و 12 هزار مگاوات توان نیروگاهی شده‌اند. سهم این کشورها 10 درصد تولید دنیا است.
ایران در مجموع تنها 2.7 میلیارد دلار در زنجیره تولید شمش سرمایه‌گذاری کرده و ‏صنعت آلومینیوم کشور فاقد نیروگاه اختصاصی است.
تولید آلومینیوم در ایران در حال حاضر توسط دو کارخانه ذوب آلومینیوم اولیه شامل ایرالکو به ظرفیت حدود 180 هزار تن در سال با تکنولوژهای KA70 و KA200 و المهدی و هرمزآل با تکنولوژی KA175 و 230KAبا ظرفیت 257 هزار تن در سال انجام می‌گیرد. ایران همچنین دارای ظرفیت تولید 250 هزار تن آلومینا در سال است.
ظرفیت تولید آلومینیوم در ایران 437 هزار تن و تولید 350 هزار تن در سال است. سهم ایران 0.6 درصد تولید دنیا است. جایگاه ایران از لحاظ ظرفیت 18 و از لحاظ تولید در جایگاه 19 جهان قرار دارد.
دو طرح احداث کارخانه ذوب آلومینیوم شامل طرح جنوب و طرح آلومینیوم جاجرم با تکنولوژی‌های 430KA و 200KA به ترتیب با ظرفیت‌های 300 و 36.5 هزار تن در سال در کشور در حال انجام هستند. در این صورت جایگاه ایران به 12 ارتقاء پیدا خواهد کرد.

درباره آخرین وضعیت شرکت آلومینیوم المهدی هرمزآل توضیح بفرمایید.
شرکت آلومینیوم المهدی و هرمزآل با ظرفیت اسمی 257 هزار تن شمش آلومینیوم با خلوص 99.7 درصد در سال، بزرگترین واحد تولید آلومینیوم کشور است. آلومینیوم المهدی با ظرفیت سالیانه 110 هزار تن، در سال 1375 راه‌اندازی و در سال 1384 با 240 دیگ به بهره‌برداری کامل رسید. هرمزآل با ظرفیت سالیانه 147 هزار تن، در سال 1388 با 228 دیگ، آماده بهره‌برداری بود اما به دلیل مشکل تامین برق با 50 درصد ظرفیت کار می‌کرد. بعد از واگذاری به بخش خصوصی، شرکت آلومینیوم المهدی و هرمزآل توانسته است با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته و کارهای انجام شده، گام‌های بزرگی در جهت رسیدن به ظرفیت اسمی 257 هزار تن در سال 96 بردارد.

درباره مهمترین اقدامات انجام شده در شرکت بعد از واگذاری به بخش خصوصی توضیح بفرمایید.
بعد از واگذاری به بخش خصوصی، بیشترین تمرکز روی برداشتن موانع و مشکلات سر راه تولید و رسیدن به ظرفیت اسمی بوده که متاسفانه طی این مدت اخباری از تعطیلی المهدی و هرمزآل به گوش می‌رسید که انتشار این اخبار با هدف تخریب و تضعیف جایگاه شرکت در سطح کشور بوده است. در حالی که در همین مدت کوتاه شاهد اقدامات و تحولات گسترده در شرکت بودیم که به هیچ‌کدام از این مسائل پرداخته نشده است که عبارتند از:

خرید نیروگاه 1000 مگاواتی جهرم فارس و تامین برق موردنیاز کارخانه
تامین برق پایدار از طریق نیروگاه‌های اختصاصی یکی از مهمترین چالش‌های پیش‌روی واحدهای آلومینیوم‌سازی در ایران است. همانطور که استحضار دارید، برق کارخانه‌های تولیدکننده آلومینیوم اولیه کشور در حال حاضر از طریق شبکه سراسری تامین می‌شود و هیچ نیروگاه اختصاصی در این رابطه وجود ندارد. تامین برق یکی از مسائل حائز اهمیت در زمینه صنعت آلومینیوم است. از طرفی قطعی برق نیز زیان‌های جبران‌ناپذیری را به کارخانه‌های تولید آلومینیوم اولیه وارد خواهد کرد. در همین راستا از اقدامات موثر و بسیار مفید، خرید نیروگاه 1000 مگاواتی، جهت تامین برق موردنیاز شرکت و راه‌اندازی کامل خطوط تولید و رسیدن به ظرفیت اسمی 257 هزار تن در سال 96 است.
تعویض و تقویت خطوط انتقال بار با هادی پرظرفیت از نیروگاه بندرعباس تا پست برق شرکت
شرکت آلومینیوم المهدی و هرمزآل دارای دو خط انتقال برق به ظرفیت 250 مگاوات از نیروگاه بندرعباس به شرکت بوده که یکی از این خطوط Standby است. از طرفی مجموع برق موردنیاز شرکت با راه‌اندازی هرمزآل بیش از 400 مگاوات است. با تعویض خطوط و نصب هادی‌های پرظرفیت این مشکل برطرف و ظرفیت هرکدام از خطوط به 500 مگاوات ارتقاء یافت که از نتایج حاصله می‌توان به راه‌اندازی کامل دیگ‌ها و رسیدن به ظرفیت نهایی و افزایش ضریب ایمنی خطوط انتقال اشاره کرد.

افزایش و خرید دیماند از 134 مگاوات به 400 مگاوات
منظور از دیماند مقدار قدرتی است که از اداره برق خریداری می‌شود و برق منطقه‌ای متعهد می‌شود برق موردنیاز شرکت را تامین کند و همینطور منجر به کاهش هزینه‌های برق مصرفی شرکت می‌شود.

خرید 90 ست مواد لاینینگ و کاتد جهت راه‌اندازی کلیه دیگ‌ها
مواد موردنیاز دیگ‌های (کاتد، آجرهای نسوز، کلکتوربار و ...) که در مدار تولید نیستند، خریداری و در حال نصب هستند. با راه‌اندازی کامل دیگ‌ها در سال 96 شاهد افزایش 28 درصدی تولید آلومینیوم در کشور خواهیم بود.

قطع خرید خارجی آند و تولید آند موردنیاز المهدی و هرمزآل توسط واحد آندسازی
با تهیه به موقع مواد اولیه موردنیاز واحد آندسازی (کک و قیر)، خرید آندهای خارجی بطور کامل قطع شد و آند موردنیاز شرکت توسط واحد آندسازی تولید می‌شود. براساس آمار آند تولیدی تا اسفند ماه برای المهدی 46582 عدد و برای هرمزآل 56007 عدد تولید شده است که یک رکورد برای واحد آندسازی بوده و برنامه سال 96 رسیدن به 164 هزارتن آند است.
ظرفیت تولید آند خام المهدی و هرمزآل 164 هزار تن در سال است و ظرفیت پخت آند المهدی و هرمزآل به ترتیب 75 و 85 هزار تن است که هرکدام کارگاه پخت آند مختص به خود را دارا هستند.
یکی دیگر از اقدامات موثر در واحد آندسازی، راه‌اندازی واحد میله‌گذاری المهدی و هرمزآل است که تا قبل از این آماده بهره‌برداری بود اما به دلیل نداشتن مجموعه راد و یوک، راه‌اندازی نشده بود. از مزایای این راه‌اندازی می‌توان به کاهش هزینه‌های تولید، کاهش مصرف انرژی و افزایش کیفیت آند تولیدی به کارگاه احیاء اشاره کرد.

قراداد تولید 100 هزار تن بیلت
کمتر کارخانه‌ای را می‌توان یافت که آلومینیوم خود را تنها به صورت شمش به فروش برساند. اکثر کارخانه‌های مطرح اقدام به تاسیس و گسترش کارگاه‌های تولید محصولات پایین دستی کرده‌اند. آلومینیوم المهدی و هرمزآل تک‌‌محصولی بوده و بیشتر محصولات خود را به صورت شمش‌های 1000 پوندی و 50 پوندی به بازار عرضه می‌کنند. در این میان بیلت آلومینیومی، با توجه به ارزش افزوده قابل توجه، تقاضای بالا در بازار و همچنین داشتن نقش پیش‌نیاز برای تولید دیگر محصولات پایین دستی از جذابیت خاصی برخوردار است. به همین منظور جهت تکمیل زنجیره ارزش و تولید محصولات با ارزش افزوده بیشتر ،تولید 100 هزار تن انواع بیلت آلومینیومی با آلیاژهای سری 1000 تا 7000 را در سبد محصولات خود قرار داده‌ایم . هدف از این طرح تولید محصول باکیفیت و ورود به عرصه بازارهای بین‌المللی است. در این راستا با سازندگان مطرح خطوط تولیدی پیشرفته اروپایی ازجمله شرکت Hertwich و شرکت Swisscast مذاکره و توافقاتی انجام گرفته است.

جدول محصولات تولید شده با ارزش افزوده بیشتر در کشورهای حاشیه خلیج فارس و مقایسه با ایران